Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które zabezpieczają przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. Powinien również poinformować pracownika o sposobach posługiwania się tymi środkami.
Środki ochrony indywidualnej to urządzenia lub wyposażenie chroniące użytkownika przed zagrożeniami, które mogą mieć wpływ na jego bezpieczeństwo i zdrowie.
Zalicza się do nich środki chroniące:
- głowę (kaski, hełmy)
- twarz i oczy (okulary ochronne, przyłbice)
- słuch (nauszniki, wkładki przeciwhałasowe)
- układ oddechowy (maski przeciwpyłowe)
- zabezpieczające przed upadkiem z wysokości
- chroniące poszczególne części ciała (np. ochraniacze brzucha, klatki piersiowej, barku, rękawice ochronne, obuwie) oraz izolujące cały organizm (kombinezony gazoszczelne).
Kiedy należy je stosować?
- w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub wystarczająco ograniczyć związanego z nimi ryzyka przez organizację pracy lub zastosowanie środków ochrony zbiorowej;
- odpowiednio do występujących na stanowisku pracy zagrożeń, określonych na podstawie oceny ryzyka zawodowego, która uwzględnia warunki występujące w danym miejscu pracy, wymagania ergonomii i stan zdrowia pracownika.
W zależności od stopnia zagrożenia, częstości narażenia na zagrożenia, cech stanowiska pracy każdego pracownika i skuteczności działania tych środków ochrony indywidualnej pracodawca określa warunki ich stosowania. A w szczególności czas i przypadki, w których powinny być używane.
Dostarczane pracownikom środków ochrony indywidualnej:
- nie mogą same z siebie stanowić źródła zagrożenia;
- dobiera się w taki sposób, aby były dopasowane do pracownika lub wyposażone w regulację umożliwiającą ich dopasowanie;
- w przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności jednoczesnego stosowania kilku środków ochrony indywidualnej, dopasowuje się je względem siebie w sposób niepowodujący zmniejszenia ich właściwości ochronnych.
Środki ochrony indywidualnej są przeznaczone do użytku osobistego.
W wyjątkowych przypadkach, środek ochrony indywidualnej może być używany przez więcej niż jedną osobę, pod warunkiem, iż zastosowano działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie i higienę korzystających z niego pracowników.
Zobowiązania dla pracodawcy i pracownika:
Środki ochrony indywidualnej stanowią własność pracodawcy. Warto pamiętać, że powinny być dostarczane są pracownikowi nieodpłatnie.
Pracodawca jest odpowiedzialny za dobór i właściwe wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej. Nie może dopuścić pracownika do pracy bez wyposażenia go w środki ochrony indywidualnej niezbędne na danym stanowisku pracy.
Co więcej, pracodawca powinien zapewnić środki ochrony indywidualnej również tym osobom, które wykonują czynności inspekcyjne lub inne krótkotrwałe prace.
Z kolei pracownik ma obowiązek używać przekazane środki ochrony indywidualnej zgodnie z ich przeznaczeniem.
Pracodawca jest przy tym uprawniony do kontroli przestrzegania tego obowiązku i podejmowania działań zmierzających do jego wyegzekwowania (kary porządkowe).
Możliwość zastosowania środków ochrony zbiorowej ma zawsze pierwszeństwo przed stosowaniem środków ochrony indywidualnej!
Jak prawidłowo dobrać środki ochrony indywidualnej?
Rodzaje środków ochrony indywidualnej koniecznych do stosowania w danym zakładzie pracy i dla określonych stanowisk ustala pracodawca, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami.
Istotne jest, iż by prawidłowy dobór środków ochrony indywidualnej został poprzedzony zebraniem i przeanalizowaniem informacji bezpośrednio związanych z przyszłym stosowaniem tych środków na danych stanowiskach pracy.
Aby prawidłowo dobrać środki ochrony należy wziąć pod uwagę takie czynniki, jak:
- rodzaj wykonywanej pracy,
- rodzaje oraz natężenie czynników szkodliwych i niebezpiecznych,
poszczególne części ciała pracowników narażonych na działanie czynników szkodliwych i niebezpiecznych, - możliwy do zaakceptowania stopień ograniczenia czynności niezbędnych podczas wykonywania pracy, w związku z używaniem środków ochrony indywidualnej,
- pozycja, w której wykonuje się pracę,
konieczność przemieszczania się i zasięgu działania środków ochrony indywidualnej, - sposób wentylacji pomieszczeń,
- stopień uciążliwości pracy,
- niezbędny czas przebywania pracownika w strefie niebezpiecznej lub skażonej,
- dodatkowe zagrożenia zewnętrzne (np. pożar).
Instrukcja dotycząca stosowania środków ochrony indywidualnej
Każdy pracownik powinien być zapoznany z instrukcją, określającą szczegółowe zasady stosowania środków ochrony indywidualnej.
Instrukcja powinna zawierać następujące informacje:
- rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej,
- charakterystykę zagrożenia (czynnik szkodliwy dla zdrowia, uciążliwy, niebezpieczny),
- rodzaje środków ochrony indywidualnej,
- czas i przypadki stosowania,
- sposób użytkowania,
- kontrolę cech przydatności,
- sposób konserwacji,
- przechowywanie.
Wymiana i konserwacja
Środki ochrony indywidualnej muszą być oznaczone znakiem CE.
Wymienia się je zgodnie ze wskazaniami producenta danego środka lub w przypadku utraty właściwości ochronnych.
Na dodatek stan środków ochrony indywidualnej powinien być okresowo sprawdzany i dokumentowany.
Potrzebujesz pomocy w tym zakresie?
Podsumowując, środki ochrony indywidualnej używane są do czasu utraty ich cech ochronnych.
Jeżeli środki ochrony indywidualnej utraciły swoją funkcję ochronną, ponieważ upłynął termin ich przydatności do użycia lub uległy uszkodzeniu, pracodawca zobowiązany jest niezwłocznie wyposażyć pracowników w środki spełniające tę funkcję.
Konserwacja, pranie, odpylanie i odkażanie środków ochrony indywidualnej należą do obowiązków pracodawcy.
Warto pamiętać!
Niedostarczenie pracownikowi środków ochrony indywidualnej jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny od 1 000 do 30 000 zł.
Chcesz zapewnić swoim pracownikom wszystkie konieczne środki ochrony indywidualnej oraz instrukcje obsługi?
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: