Pracownik, który zaczyna nową pracę powinien zostać zapoznany z obowiązkami służbowymi na swoim stanowisku. Wprowadzenie w nowe obowiązki oraz sposoby ich wykonywania nazywamy instruktażem stanowiskowym.
Instruktaż odbywa się w ramach szkolenie wstępnego BHP i jest jego integralną częścią. Obejmuje ono szkolenie wstępne ogólne, zwane „instruktażem ogólnym” oraz szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane „instruktażem stanowiskowym”.
Kto przeprowadza instruktaż stanowiskowy?
Przeprowadza go pracodawca albo osoba wyznaczona przez pracodawcę np. kierownik, mistrz, brygadzista itd., czyli osoba kierująca pracownikami, która ma aktualne szkolenie okresowe BHP dla osób kierujących pracownikami.
Osoba wyznaczona do prowadzenia szkolenia wstępnego stanowiskowego powinna być przeszkolona w tym zakresie przez jednostkę uprawnioną do przeprowadzania szkoleń z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy.
Potrzebujesz szkolenia dla pracowników prowadzących instruktaż stanowiskowy?
Jaki jest cel instruktażu stanowiskowego?
Instruktaż na stanowisku pracy powinien zapoznać pracownika z ryzykiem zawodowym. Powinien też uświadomić zagrożenia występujące na określonym stanowisku pracy, zagrożenia występujące w środowisku pracy. A także zaznajomić pracownika ze sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na konkretnym stanowisku.
Podstawa prawna
Obowiązek przeprowadzania instruktażu stanowiskowego wynika z zapisów rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 180, poz. 1860 z poźniejszymi zmianami).
Kto powinien odbyć instruktaż stanowiskowy?
Obowiązek zaznajomienia z ogólnymi przepisami BHP dotyczy każdej osoby, która rozpoczyna pracę w danym zakładzie pracy. Instruktaż ogólny oraz stanowiskowy muszą wiec odbyć zarówno nowo zatrudnieni pracownicy (przed dopuszczeniem do wykonywania pracy), jak i studenci podczas praktyk studenckich oraz uczniowie w czasie praktycznej nauki zawodu.
Obowiązek odbycia instruktażu stanowiskowego dotyczy nie tylko nowych pracowników, ale także pracowników przenoszonych na nowe stanowiska. Zmiana warunków techniczno-organizacyjnych wymaga odbycia nowego instruktażu stanowiskowego. Dotyczy to m.in. zmiany procesu technologicznego, zmiany organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń. W takim wypadku pracownicy powinni odbyć nowe szkolenie przygotowujące ich do bezpiecznego wykonywania pracy w zmienionych warunkach.
Ważne!
Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Dlatego też pracownik, który zajmuje kilka stanowisk, powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdy z nim.
Ile czasu trwa instruktaż stanowiskowy?
Czas trwania instruktażu wynosi minimum 8 godzin, a czas trwania poszczególnych jego części, określonych w ramowym programie może być zróżnicowany. Zależy od przygotowania zawodowego pracownika i jego dotychczasowego stażu pracy. A także od rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku, na którym pracownik ma być zatrudniony.
Dopuszcza się jednoczesne szkolenie kilku osób zatrudnionych na tym samym stanowisku pracy przez jednego instruktora.
W trakcie prowadzenia szkolenia warto:
- zachęcać uczestników do świadomego i aktywnego udziału w szkoleniu
łączyć teorię z praktyką - stopniować trudności
- zadbać o trwałość przyswajanej wiedzy, umiejętności i nawyków.
RAMOWY PROGRAM
Instruktaż stanowiskowy powinien składać się z 5 części:
1. Przygotowanie pracownika do wykonywania określonej pracy.
Punkt ten powinien zawierać:
- Omówienie warunków pracy z uwzględnieniem:
pomieszczenia pracy oraz elementów mających wpływ na warunki pracy,
elementów stanowiska roboczego mających wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy (pozycja przy pracy, oświetlenie miejscowe, urządzenia zabezpieczające, ostrzegawcze i sygnalizacyjne, narzędzia używane w procesie pracy np. drabina, wózek paletowy),
przebiegu procesu pracy na danym stanowisku pracy, - Omówienie zagrożeń oraz ryzyka zawodowego występujących przy określonych czynnościach na stanowisku pracy oraz sposobów ochrony przed zagrożeniami.
- A także przygotowanie wyposażenia stanowiska roboczego do wykonywania określonego zadania.
- W trakcie instruktażu pracownik dowiaduje się też o osobach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy i koordynowania działań w zakresie ewakuacji w zakładzie pracy.
2. Pokaz przez instruktora sposobu wykonania pracy na stanowisku.
Pokaz powinien przebiegać zgodnie z przepisami i zasadami BHP, z uwzględnieniem poszczególnych czynności i ze szczególnym zwróceniem uwagi na czynności trudne i niebezpieczne.
3. Próbne wykonanie zadania przez pracownika pod kontrolą instruktora.
Próbne wykonanie prac z zachowaniem kolejności operacji przez pracownika powinno się zacząć w tempie powolnym. Jeśli instruktor zauważy nieprawidłowości natychmiast powinien wstrzymać pracę i wskazać popełnione przez pracownika błędy. Próbne wykonanie pracy należy kontynuować, aż do opanowania przez pracownika czynności. Po opanowaniu czynności należy stopniowo zwiększać tempo wykonywanych prac.
4. Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora.
Jest to bardzo ważny element. Właściwie poprowadzony zapobiega nabraniu przez pracownika nieprawidłowych nawyków.
5. Omówienie i ocena przebiegu wykonania pracy.
Warto pamiętać, że jest to ogólny zarys, który wymaga uszczegółowienia dla każdego stanowiska pracy.
Stanowiska administracyjno-biurowe mogą ograniczyć się do punktu 1., czyli omówienia warunków pracy z uwzględnieniem zagrożeń i ryzyka zawodowego.
Zatem instruktaż umożliwia uczestnikom szkolenia lepsze poznanie swojej organizacji i powinien być impulsem do pogłębienia informacji z dziedziny BHP.
Zakończenie instruktażu stanowiskowego
Instruktaż stanowiskowy kończy się praktycznym sprawdzianem wiadomości i umiejętności wykonywania pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Praktyczny sprawdzian przeprowadza szkolący po zakończeniu szkolenia. Wynik pozytywny stanowi podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
Przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego powinno być potwierdzone przez pracownika własnoręcznym podpisem w karcie szkolenia wstępnego. Instruktaż dołączany jest do akt osobowych pracownika.
Szkolenie przeprowadzane jest jednorazowo i ważne jest do czasu w jakim pracownik wykonuje pracę w niezmienionych warunkach.
Kiedy instruktaż nie jest wymagany?
Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.
Pamiętaj!
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy na konkretnym stanowisku (szkolenia wstępne i okresowe).
Chcesz zapewnić swoim pracownikom wyczerpujący instruktarz stanowiskowy?
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: