Istnieje przekonanie, że na zagrożenia biologiczne narażeni są przede wszystkim pracownicy opieki zdrowotnej, którzy na co dzień mają kontakt z materiałem biologicznym.
Z tego powodu zagrożenia biologiczne są często pomijane w trakcie szkoleń okresowych pracowników. To duży błąd, który może skutkować wieloma poważnymi konsekwencjami.
Gdzie jeszcze występują zagrożenia biologiczne?
Czynniki biologiczne oddziałują na człowieka przy wielu innych rodzajach prac, takich jak: praca w rolnictwie, w zakładach produkujących żywność, w jednostkach ochrony zdrowia, w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych, w zakładach gospodarki odpadami i oczyszczalniach ścieków. Świadomość występowania zagrożeń biologicznych w tych branżach jest znacznie niższa.
O czym należy pamiętać?
Bardzo ważna jest klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych, wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych, rejestry prac i pracowników narażonych na działanie szkodliwego czynnika biologicznego, a także profilaktyczne badania lekarskie.
Szkodliwe czynniki biologiczne to:
- drobnoustroje komórkowe, w tym zmodyfikowane genetycznie (np.: bakterie, grzyby),
- pasożyty wewnętrzne człowieka (np.: tasiemiec, ameba),
- jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie (np.: wirusy, priony),
- hodowle komórkowe.
(zgodnie z rozporządzeniem Dz.U.nr 81, poz.716)
Powyższe czynniki biologiczne mogą być przyczyną:
- zakażenia,
- alergii,
- zatrucia.
W zależności od właściwości zakaźnych czynniki biologiczne zostały zaklasyfikowane do 4 grup zagrożeń. Kryteriami klasyfikacji czynników do poszczególnych grup są:
- zdolność wywoływania choroby u człowieka i ciężkość jej przebiegu,
- możliwość rozprzestrzeniania się choroby w populacji,
- możliwość zastosowania skutecznej profilaktyki i leczenia.
GRUPA 1
Znajdują się w niej zagrożenia obejmujące czynniki, przez które wywołanie chorób u ludzi jest mało prawdopodobne. Czynniki te nie są uwzględnione w rozporządzeniu w sprawie szkodliwych czynników biologicznych.
GRUPA 2
Do grupy 2 zagrożeń zalicza się czynniki, które mogą wywoływać choroby u ludzi i być niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest mało prawdopodobne.
Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Czynnikami zaliczanymi do grupy 2 zagrożeń są m.in.: Salmonella (z wyłączeniem S. typhi), wirus ospy wietrznej, wirus grypy typ A, B, C.
GRUPA 3
Grupa 3 zagrożeń obejmuje czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne.
Czynnikami zaliczanymi do grupy 3 zagrożeń są np.: wirus ptasiej grypy (4PAI), Salmonella typhi, HCV wirus zapalenia wątroby typu C, HIV ludzki wirus upośledzenia odporności.
Zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
GRUPA 4
Natomiast grupa 4 zagrożeń obejmuje czynniki, które wywołują u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne.
Czynnikami zaliczanymi do grupy 4 zagrożeń są np.: wirus Ebola, wirus ospy, wirus Marburg.
Niestety, zazwyczaj nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia.
Zagrożenia
Czynniki biologiczne mogą przedostawać się do organizmu człowieka, wykorzystując drogi narażenia, tj.:
inhalacyjną (powietrzną) – przez wdychanie powietrza zawierającego czynniki biologiczne (np. gruźlica, grypa, legionelloza, mononukleoza zakaźna, odra),
skórną – przez kontakt skóry i błon śluzowych (nosa, oczu) z czynnikami biologicznymi (np.: grzybice, infekcje bakteryjne, AIDS),
pokarmową – przez jedzenie i (lub) picie produktów zawierających czynniki biologiczne (np. WZW A, zakażenie pałeczkami Shigella i Salmonella),
naruszenie ciągłości tkanek – przez wszczepienie, zabiegi chirurgiczne (np.: WZW typu B i C, AIDS),
poprzez wektory, takie jak: kleszcze, owady, gryzonie (np.: borelioza, zapalenie opon mózgowych, malaria).
Masz pytanie?
Potrzebujesz konsultacji BHP w zakresie zagrożeń biologicznych?
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
Jak chronić pracowników przed zagrożeniami biologicznymi?
Szkolenia wstępne BHP
Outsourcing BHP